Không đăng ký kết hôn có được xin ly hôn không?

Chị Trần Thị Thu ngụ huyện Cai Lậy hỏi: Năm 2009 em gái tôi sống chung với 1 người đàn ông như vợ chồng, không có đăng ký kết hôn, đã có 1 đứa con gái 3 tuổi. Sau đó cha của đứa bé không chung thủy, đã ngoại tình. Gia đình và em gái tôi biết, khuyên bảo nhiều lần, nhưng cha cháu vẫn không từ bỏ người tình mới.

Từ đó đời sống xảy ra mâu thuẫn, cha cháu thường xuyên đánh đập, sỉ nhục danh dự, nhân phẩm em gái tôi. Vậy em gái tôi có quyền đơn phương nộp đơn xin ly hôn không? Trong thời gian sống chung, em gái tôi có đóng góp công sức, tiền bạc mua sắm một số tài sản chung, khi ly hôn có được chia tài sản chung không?

Luật gia trả lời:

Theo Điều 85, Luật Hôn nhân và Gia đình quy định: Vợ, chồng hoặc cả 2 người có quyền yêu cầu tòa án giải quyết việc ly hôn.

Tại Điều 88, Luật Hôn nhân và Gia đình quy định: Sau khi đã thụ lý đơn yêu cầu ly hôn, tòa án tiến hành hòa giải theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự.

Theo Điều 91, Luật Hôn nhân và Gia đình quy định: Khi 1 bên vợ hoặc chồng yêu cầu ly hôn mà hòa giải tại tòa án không thành thì tòa án xem xét, giải quyết việc ly hôn.

Tại điểm a.1, khoản 8, Nghị quyết 02/2000/NQ-HĐTP của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân Tối cao nêu rõ về tình trạng của vợ chồng được coi là trầm trọng khi: Vợ, chồng không thương yêu, quý trọng, chăm sóc, giúp đỡ nhau, đã được bà con thân thích của họ hoặc cơ quan nhắc nhở, hòa giải nhiều lần.

Vợ hoặc chồng luôn có hành vi ngược đãi, hành hạ nhau như thường xuyên đánh đập, hoặc có hành vi khác xúc phạm đến danh dự, nhân phẩm và uy tín của nhau. Vợ chồng không chung thủy với nhau như có quan hệ ngoại tình, đã được người vợ hoặc người chồng hoặc bà con thân thích của họ hoặc cơ quan, tổ chức khuyên bảo nhưng vẫn tiếp tục có quan hệ ngoại tình.

Theo điểm c, khoản 3, Nghị quyết 35/2000/NQ-QH của Quốc hội ban hành ngày 9-6-2000 về việc thi hành Luật Hôn nhân và Gia đình quy định: Kể từ ngày 1-1-2001 trở đi, trừ trường hợp quy định tại điểm a và điểm b khoản 3 của Nghị quyết này, nam và nữ chung sống với nhau như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn đều không được pháp luật công nhận là vợ chồng, nếu có yêu cầu ly hôn thì tòa án thụ lý và tuyên bố không công nhận quan hệ vợ chồng. Nếu có yêu cầu về con và tài sản thì tòa án áp dụng khoản 2 và khoản 3 Điều 17 của Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2000 để giải quyết.

Theo thư của chị Trần Thị Thu hỏi, căn cứ quy định của pháp luật, trao đổi với chị một số ý kiến như sau:
 Em gái chị Thu đã sống chung với người đàn ông như vợ chồng, không có đăng ký kết hôn nên pháp luật không công nhận là vợ chồng.

Người đàn ông sống chung với em gái chị như vợ chồng đã không chung thủy, ngoại tình, có hành vi ngược đãi đánh đập, xúc phạm danh dự, nhân phẩm em gái chị... nếu em gái chị có yêu cầu thì có quyền đơn phương nộp đơn xin ly hôn để tòa án xem xét, tuyên bố không công nhận quan hệ vợ chồng để tránh rắc rối, phức tạp về sau.

Nếu em gái chị nhận nuôi con và yêu cầu trợ cấp nuôi con thì yêu cầu tòa án giải quyết. Tài sản chung được quyền chia đôi, nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu tòa án giải quyết.

Một số ý kiến để chị Thu nghiên cứu và giúp em gái chị bảo vệ quyền lợi đúng theo quy định của pháp luật.

TRẦN BÌNH

(Hội Luật gia tỉnh)